In-Nisa tan-Nar

Kellimna lil Luana Caruana u Vernalise Scicluna, it-tnejn minn Ħaż-Żebbuġ, ta’ San Filep, li minn ta’ età żgħira kellhom in-nar kemm f’qalbhom u kemm f’idejhom għall-festa li tant iħobbu!

Bil-Liċenzja b’Kollox!

Rakkonti u ritratti ta’ Luana Caruana

L-imħabba tiegħi lejn San Filep, il-festa u l-każin kienet fija min dejjem. Rawmet fija din l-imħabba ommi, li hi ukoll kienet tagħmel parti mill-ewwel kumitat tan-nisa fit-12^th May Band and Social Club. Tista’ tgħid li qatt ma tlifna festa jew xi attività li kien jagħmel il-każin. Il-piroteknika ukoll kienet parti minn ħajjitna, in-nannu Ġanni (Taċ-Ċakkar) kien wieħed mill-pijunieri, b’mod partikolari fin-nar tal-art. Meta kont żgħira, kont inħobb ngħinu jagħlaq l-iskrataċ, jew inkella indellek il-kolla mal-karta tal-funtani biex imbagħad hu jobromha, kont nistenna bil-ħerqa s-Sibt lejliet il-festa biex immur ħdejh fuq iz-zuntier naraħ jarma it-tapit jew ir-reddiena tat-tifi li fl-aħħar dejjem kien ikollha il-fkieren. Kont naffaxina ruhi narhom itiru fl-arja, illum il-gurnata m’għadomx permessi li jsiru. 

Bis-saħħa tar-ragel tiegħi, li tista’ tgħid ltqajna bis-saħħa tal-festa u l-piroteknika, bdejt nagħti sehmi ukoll fil-kamra tan-nar, bħall-immisturar tal-beraq, ippustjar tal-beraq – insomma f’dak kollu li jkun hemm bżonn. Tista’ tgħid li weekends u festi konna nqattgħuhom fil-kamra tan-nar. Sintendi biex stajt nagħmel dan, ġibt il-liċenzja B tal-piroteknika ukoll. Konna tliet nisa fl-istess sena li ġibna liċenzja B tal-piroteknika fl-għaqda tagħna. 

Illum il-gurnata, m’għadnix nagħti daqstant għajnuna fil-piroteknika peress li għandi tifla, u sintendi hija il-prijorità tiegħi, però xorta waħda fil-festa ġieli mmur fl-għalqa tal-ħruq naħraq xi murtali u nagħti daqqa t’id. Matul is-sena dan iż-żmien nagħti iktar l-għajnuna tiegħi fis-sezzjoni nisa u fis-sezzjoni tal-media tal-istess għaqda. Tista’ tgħid li l-każin inqisuh it-tieni dar tagħna.

Minn xħin inqum sa ma norqod: IL-FESTA!

Rakkonti u ritratti ta’ Vernalise Scicluna

Biex ngħiduha kif inhi, sfortunatament, hawn Malta domna naqra biex aċċettajna lin-nisa fil-każini. Ma kinitx faċli minħabba li kont waħda mill-ewwel nisa li bdejt inkun hemm isfel. Imma jien ma qtajtx qalbi għax jien kont u għadni naħdem għall-festa, u għal xejn iktar.

L-aħjar li nibda huwa mill-bidunett, minn ċkuniti fejn, fi kliem ommi, dejjem tgħidli li jien minn dejjem kont nitpaxxa kif kont nisma’ dak il-ħoss tal-banda, il-bomba tal-murtal u tan-nar tal-art ifexfex u jinħaraq! Tgħidli li meta kien jispiċċa kollox u jerħulha lura għad-dar, kont dejjem ninfexx f’bikja sħiħa għax kont inkun irrid nibqa’ hemm. 

Jiena bdejt niffrekwenta l-pjazza tar-raħal minn ta’ età żgħira, ta’ 13-il sena. Kif konna naslu l-pjazza, ta’ tfal li konna jien u sħabi l-ewwel nidħlu sal-kazin nixtru xi ħaġa u mbagħad nerħulha għal fuq ir-roundabout. Din kienet ir-rutina ta’ kuljum, u b’hekk konna nħossuna sodisfatti. L-aqwa li dħalna l-każin l-ewwel!

Bħalma kulħadd jaf, ix-xogħol tal-festa jsir matul is-sena kollha u mhux xi xahar qabel tasal il-festa. Sħabi ta’ dak iż-żmien kollha kienu mal-każin t’isfel, u kienu lkoll grupp li jaħdmu n-nar tal-art u tal-ajru, b’hekk dawn dejjem kien ikollhom xi ħaġa x’jagħmlu.

Minn hemm jien bdejt ninżel il-basement, il-post taħt il-każin fejn nippreparaw xi karti jew ħadid għan-nar tal-art. Hemmhekk kienu għallmuni nobrom il-vajina. Din tkun karta ddawwarha fuq ħadida rqiqa u tawwalija u tagħlaqha bil-kolla. Minn hemm ma waqaft qatt, u kull meta jkun hemm xi ħadd li jkollu bżonn xi għajnuna, dejjem mort u fejn nista’ dejjem ngħin. Kemm-il darba anke qgħadt niżba’ l-ħadid tan-nar tal-art. Waħda mill-ikbar xewqat tiegħi kienet li xi darba naħraq in-nar tal-art, xewqa li qtajtha wkoll.

L-għaxqa tiegħi, bħal ta’ ħafna oħrajn, huwa l-briju ta’ mal-marċi, speċjalment dak tal-Ħadd filgħodu, meta wara sena sħiħa xogħol nkunu moħħna mistrieħ li bil-grazzja t’Alla jkun kollox mar b’wiċċ il-ġid, u fl-aħħar ikollna ċ-ċans li nieħdu daqsxejn pjaċir. Naturalment, kull aspett tal-festa jtini pjaċir, u dejjem inkun nixtieq li aħna nkunu l-aqwa u l-aħjar f’kollox. Mhux ta’ b’xejn moħħi dejjem għaddej biex nara x’jista’ jsir biex ngħollu l-kwalità ta’ festa li niċċelebraw! Fost l-affarijiet li ħsibt fuqhom biex isir dan huma, ngħidu aħna, kostumi, sdieri, flokkijiet taċ-ċingi, muturi kbar li jitfgħu l-karti għal waqt il-marċ, bżieżaq kbar, żebgħa ħadra għall-uċuħ, fost ħafna oħrajn. Inservix l-ikel, norganizzax privates, immurx fuq ir-radju… Bażikament, dejjem ngħin fejn nista’ f’dak kollu li jkun hemm bżonn.

Preżentament, ninsab membru fil-Kumitat Ċentrali, però fis-snin ta’ qabel kont membru f’diversi kumitati oħra. Maż-żmien kienet ġietni anke l-idea li noħloq sotto-kumitat għat-tfal u adoloxxenti taħt is-sittax-il sena biex dejjem inressaq uċuħ ġodda lejn din it-tradizzjoni tant għal qalbi, li ma nixtieqha tintemm qatt u qatt.